زباله‌های فلز و الکترونیک، معضلی جدید در زیست بشر

زباله‌های فلز و الکترونیک، معضلی جدید در زیست بشر
به گزارش ایسنا، زباله‌های الکترونیک که در کشورهای مختلف تبدیل به نوعی دغدغه شده‌اند علاوه بر تجهیزات از رده خارج الکترونیکی شامل تجهیزات و وسایل حرارتی، نوری، وسایل الکتریکی که در حمل و نقل به کار می‌روند، لامپ‌های برق و همچنین لامپ‌های کم مصرف و LED و وسایلی مانند تلفن همراه و تلویزیون و ... می‌شوند که با توجه به اینکه در ساختار این گونه وسایل الکترونیکی فلزات سنگینی مانند آهن و قلع، نیکل و حتی طلا به کار رفته پسماند و زباله این وسایل می‌تواند برای خاک، آب و همچنین سلامتی انسان مشکلات و مخاطرات متعددی را به همراه داشته باشد.
به گفته محققان این پژوهش، برای بسیاری از کشورها که در حال حاضر فاقد زیرساخت‌های لازم برای مدیریت زباله‌های الکترونیکی هستند، افزایش حجم این زباله‌ها یک معضل اساسی محسوب می‌شود. چین و برخی بخش‌های دیگر آسیا برای سال‌های متمادی زباله دانی لوازم الکترونیکی کشورهای توسعه یافته بوده و این زباله‌ها را در کارخانه‌های غیرایمن و فوق ارزان‌ بازیافت کرده‌اند. در این گزارش اما آمده است که در سال‌های اخیر، آسیا خودش به عنوان تولیدکننده و منشاء زباله‌های الکترونیک ظهور کرده چرا که مصرف‌کنندگان به طور فزاینده در حال خرید گوشی‌های هوشمند، تبلت، یخچال و فریزر، رایانه های شخصی و تلویزیون هستند.
در همین حال، انهدام یا بازیافت زباله‌های الکترونیکی به صورت نادرست و غیر قانونی، افراد را در معرض مواد شیمیایی بسیار سمی قرار داده که منجر به عواقب بسیار جدی برای سلامتی و محیط زیست می‌شود. اسیدهایی که برای جدا کردن فلزات در محصولات الکترونیکی استفاده می‌شود، یک مشکل و نگرانی بزرگ بوده و استنشاق یا قرار گرفتن در معرض آنها باعث مشکلات جدی برای سلامت انسان می‌شود. به طوری که کودکان ساکن این شهرها همچنین دارای میزان بالایی از سرب در خونشان هستند.
سازمان ملل متحد اعلام کرده که زباله‌های الکترونیکی به شدت در سراسر آسیا در حال افزایش بوده و عواقب جدی برای سلامت انسان و محیط زیست در پی خواهد داشت. با افزایش درآمدها مردم تمایل بیشتری به خرید گوشی‌های هوشمند و گجت‌های مختلف دارند که این امر سبب انباشته شدن انبوهی از زباله‌های الکترونیکی e-waste شده است. به طوریکه زباله‌های الکترونیکی در آسیا در چند سال گذشته ۶۳ درصد افزایش یافته و در این گزارش که توسط دانشگاه سازمان ملل متحد ارائه شده به بسیاری از کشورهای سراسر منطقه هشدار داده تا روش‌های بازیافت و دفع این زباله را ارتقا بخشند.
در ایران اما محمدحسین بازگیر _رئیس اداره محیط زیست شهر تهران_ با بیان اینکه هنوز آمار دقیقی از میزان تولید ورق آجدار و زباله‌های الکترونیکی وجود ندارد، گفته است: این گونه زباله‌ها از منابع خانگی، ادارات، مجتمع‌های تجاری و کارخانه‌ها به وجود می‌آیند و یکی از اصلی‌ترین محورهای حوزه مدیریت پسماند که در آن با مشکل و عقب ماندگی مواجه هستیم بحث بازیافت و دفن زباله‌های الکترونیکی است.
بازگیر با بیان اینکه در ساختار این گونه وسایل الکترونیکی فلزات سنگینی مانند آهن و قلع، نیکل و حتی طلا به کار رفته می‌شود، تصریح کرد: پسماند و زباله این وسایل می‌تواند برای خاک، آب و همچنین سلامتی انسان مشکلاتی را به وجود آورد.
رئیس اداره محیط زیست شهر تهران تاکید کرد: در خصوص زباله‌های الکترونیکی یکی از بحث‌های مهم بحث جداسازی اینگونه زباله‌ها از دیگر زباله‌ها است. شهروندان باید در این موضوع دقت داشته باشند که این گونه زباله‌ها را از یکدیگر جدا کرده و شهرداری و سازمان مدیریت پسماند نیز در مورد جداسازی این زباله‌ها از یکدیگر نیز اقداماتی انجام داده است.
با توجه به اهمیت این موضوع، پیش از این نیز این مسئله در دیدارهای مشترک مسئولان سازمان محیط زیست و وزارت ارتباطات مورد توجه قرار گرفته بود. نصرالله جهانگرد - معاون وزیر ارتباطات - هم در گفت‌وگویی با ایسنا در این باره متذکر شده بود: سندی در این زمینه تهیه شده که براساس آن لازم است به تدریج برخی ضوابط برای حفظ و نگهداری پس‌ماندهای الکترونیک در نظر گرفته و اجرا شود.
جهانگرد مرحله‌ی بعدی رسیدگی به این مساله را بحث بازیافت زباله‌های الکترونیکی برشمرده و گفته بود: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در سال آینده قرار است مراکز بیشتری در زمینه‌ی بازیافت این قطعات فعالیت کند. البته لازم است حجم بازیافت به حدی برسد که از نظر اقتصادی هم مقرون به صرفه باشد.
زباله الکترونیکی یا E-waste دستگاه‌های الکترونیکی مصرف شده و قطعات آنان همچون تلفن‌ها و کامپیوترها، لوح فشرده و... هستند که حاوی فلزات خطرناکی مانند شمش آهن سرب، کادمیوم و جیوه هستند که در صورت رهاسازی در طبیعت پس از پایان عمر مفید و عدم بازیافت صحیح آلوده کننده خطرناک محیط زیست به شمار می‌روند. با توجه به سرعت پیشرفت تکنولوژی در عرصه کامپیوتر و الکترونیک عمر مفید این تجهیزات و کالاها در جهان ۲ تا ۳ سال و در ایران احتمالاً تا ۵ سال است.
طبق آخرین آمار مربوط به تولید زباله های الکترونیک متاسفانه بالغ بر ۴۱.۸ میلیون تن پسماند الکترونیکی تولید شده است؛ در حالیکه تنها چهار میلیارد نفر از مردم در جهان تحت پوشش قوانین ملی مرتبط با پسماند الکترونیکی هستند. آسیا بزرگترین قاره در تولید پسماند الکترونیکی در گروه‌های مختلف (لامپ، قطعات کوچک IT، صفحه تصویر، تجهیزات تبادل حرارتی، تجهیزات بزرگ و تجهیزات کوچک) به ازای هر نفر جمعیت است و آمارها نشان می‌دهد این قاره به طور میانگین به ازای هر نفر ۳.۷ کیلوگرم و در کل ۱۶ میلیون تن پسماند الکترونیک تولید کرده است.  

استفاده با دانش از ظرفیت مهندسی فولاد

پیروزی دولت یازدهم در انتخابات و ریاست آقای روحانی در دولت دوازدهم اگرچه بر روند صعودی شاخص کل بورس اثرگذار بود اما این مسئله را نباید فراموش کرد که فولاد در بازارهای جهانی نیز چشم اندازی مثبت پیدا کرده است. البته بررسی بازار فولاد ایران در روزهای اخیر کار آسانی نیست رکود فصلی در بازار فولاد از یک طرف و سرنوشت نامعلوم انتخاب کابینه جدید باغث شده که فعالان اقتصادی نتوانند دیدگاه‌های روشنی ابراز نمایند. به همین علت سرمایه‌گذاری در بازار فولاد به حداقل خود رسیده و کارخانجات بزرگ مشغول صادرات خود هستند و رکود فعلی مشوق اصلی آنها برای افزایش صادرات است در نتیجه پس از ماه مبارک رمضان و روشن شدن تکلیف هیات دولت و سیاست‌های جدید دولت بازار فولاد با محدودیت عرضه مواد اولیه روبرو خواهد شد این چشم اندازی است که بسیاری از خوش بین ها در مورد آینده بازار فولاد دارند. این کاهش عرضه و به تبع آن کمبود در بازار افزایش قیمت‌ها را خواهد داشت.
انتظار می رود فولاد بعد از رکود چند هفته‌ای ،روزهای فوق العاده ای پیش رو داشته باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که موجودی انبارهای فولاد چین در بخش شمش طی هفته قبل ۹۲ درصد افت یافته و میلگرد نیز ۸درصد کاهش موجودی داشته است. در واقع بازار نیاز شدید به شمش فولاد دارد از اینرو شاهد افزایش نرخ ها خواهیم بود.
البته برای بازار شمش فولاد در ایران می‌توان چندین مورد را در نظر گرفت و با توجه به آن به نتایج متفاوتی رسید. با توجه به اینکه عرضه آهن اسفنجی و گندله محدود شده انتظار می‌رود بهبود در قیمت شمش را شاهد باشیم. آهن اسفنجی و گندله به شدت در حال صادر شدن به خارج از کشور می‌باشند و این در خصوص گندله شدت بیشتری دارد.
قیمت گندله که در اواخر سال گذشته به ازای هر کیلو 320 تومان بوده است در بازار تا 360 تومان هم عرضه شده است. به همین روال آهن اسفنجی هم که تا یک ماه قبل 680 تومان عرضه می‌شد با تنگنای تحویل روبروست و قیمت آن در بعضی موارد تا 720 تومان هم شنیده شده است.
از طرف دیگر با توجه به برخی مسائل می توان انتظار داشت که قیمت شمش تغییری نکند و ثابت بماند سه دلیل عمده هم برای آن وجود دارد. اولین و مهمترین آن نیز اجازه دولت است که با تغییرات قیمت موافق نیست. بعلاوه اینکه شمش های تخصیصی که بابت مطالبات شرکت ها از کارخانه ها به بازار آمده با قیمت 1390 تا 1400 تومان که بیشتر آن محصول فولاد خوزستان است در بازار پیشنهاد می شود و در نهایت بازار مقاطع به کف خود رسیده و تقاضای آن بسیار محدود شده است.
وی با اشاره به اینکه از نظر آهن و اسلب تقریبا خودکفا هستیم، اظهار داشت: افزایش قیمت داخلی آهن و اسلب متاثر از قیمت‌های جهانی است زیرا تولید‌کنندگان به دلیل سود بیشتر ترجیح می‌دهند به جای فروش داخلی این کالاها را صادر کنند.
آزاد با بیان اینکه افزایش قیمت شمش آهن بر روی قیمت مسکن و ساخت و ساز، به علت رکود حاکم در این بخش اثرگذار نیست اظهار داشت: اما این افزایشقیمت شمش آهن در تولیدات صنایع بزرگ مؤثر است. وی با بیان اینکه اینکه واردات ما در بخش ورق، آهن و فلزات بسیار محدود است، گفت: واردات بر حسب نیاز انجام می‌شود اما صادرات آهن و فلزات که در سال‌های 93 و 94 حدود 2.5 میلیون تن بود در سال 95 به 6 میلیون تن افزایش یافت و پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری به 10 میلیون تن هم افزایش یابد.
در آخر با توجه به شروع ماه مبارک رمضان ، طبعاً حجم تقاضا برای مقاطع پایین تر خواهد آمد . تمایل بازار بیشتر به سمت ثبات قیمت متمایل است حداقل تا زمانی که شمش‌های موجود در بازار جوابگوی تقاضای کارخانه‌های تولید مقاطع می‌باشد. پس از آن می‌توان انتظار داشت که قیمت تغییر کند هر چند که این روند ممکن است یک ماه به درازا بکشد.