چدن خاکستری ریزساختار گرافیتی خاصی دارد که باعث میشود مقطع شکست آن به رنگ خاکستری باشد. در این نوع چدنها تمامی یا قسمت اعظم کربن بصورت آزاد (گرافیت) رسوب میکند. از نظر وزنی رایجترین نوع چدن و پرکاربردترین ماده ریختهگری محسوب میشود. چدن خاکستری عمدتاً حاوی ۲٫۵ تا ۴ درصد کربن، ۱ تا ۳ درصد سیلیسیم و مابقی آهن است. این نوع چدن استحکام کششی و مقاومت به شوک کمتری نسبت به فولاد دارد اما از نظر استحکام فشاری با فولاد کربنی کم و میان کربن قابل مقایسه است.
مقاله کامل چدن چیست
چدن داکتیل
چدن داکتیل یا چدن نشکن دارای زمینه فریتی، پرلیتی یا هر دو با کروی است. چدن نشکن به هنگام انجماد، کربن آن به صورت گرافیت کروی یا گلولهای تشکیل میشود.
چدن مالیبل
چدن مالیبل یا چدن چکش خوار، ذاتاً از نوع چدنهای هیپو یوتکتیکی کم آلیاژی یا غیر آلیاژی هستند. جهت ایجاد گرافیتهای کروی فشرده و حصول خواص مکانیکی مانند استحکام و چکش خواری، عملیات آنیل کردن انجام میگیرد. پس از ریختهگری، کربن این چدنها به شکل ترکیبی (ترکیب با آهن) بوده و قطعات به صورت چدن سفید درآمده که با فرایند حرارتی بخصوصی به چدن مالیبل تبدیل میشوند.
کربن این نوع چدن بیشتر بهصورت کرههایی (کلوخه) از گرافیت و با اشکال نامنظم میباشد (شکل زیر). چدن چکشخوار ابتدا به صورت چدن سفید و با ترکیب شیمیایی مناسب ریخته میشود. سپس به هنگام آنیل از سمنتیت چدن سفید، گرافیت جوانه زده و به صورت کروی رشد میکند. با تغییر دادن عملیات آنیل، میتوان چدن چکش خوار با خواص مکانیکی مختلف به دست آورد، از آنجا که ابتدا برای تولید چدن سفید انجماد سریعی لازم است لذا ضخامت قطعات چدن چکش خوار محدود است.
پس از اتمام مرحله اول آنیل، ساختار دارای کربن برفکی در زمینه آستنیت اشباع شده از کربن بوده و در مرحله دوم میتوان با تنظیم سرعت سرد کردن ساختار را از فریت تا پرلیت تغییر داد. شکل گرافیت در چدن مالیبل (چکش خوار) کروی نبوده و به شکل برفکی میباشد.
انواع چدنهای خاکستری از نظر شکل گرافیت
چدنهای خاکستری با گرافیت کلوخهای یا شکوفهای یا چدنهای مالیبل با چکشخوار
چدن خاکستری با گرافیت ورقهای یا فلسی یا پولکی
چدن خاکستری با گرافیت کروی یا چدن داکتیل یا SG و یا چدن نشکن
چدن خاکستری چشم گاوی (این نوع چدن ما بین خاکستری و سفید میباشد که به علت گرافیتهای نسبتاً بزرگ در بین فاز روشن رنگ فریت به این اسم مشهور است
در سیستم آهن کربن ناپایدار نمیتوان گفت تمام کربن به صورت گرافیت آزاد رسوب میکند چون شرایط تبرید و انجماد در نوع چدن حاصل نقش دارد
زمینه فریتی
زمینه فریتی-پرلیتی
زمینه پرلیتی
زمینه مارتنزیتی
زمینه آستنیتی
زمینه بینیتی
فلزات و آلیاژهای آنها
نوعی از معماری است که چدن در آن نقش اصلی را ایفا میکند. این سبک، سبکی برجسته در انقلاب صنعتی بود یعنی زمانی که چدن نسبتاً ارزان بود و فولاد هنوز فراگیر نشده بود. در اوابل عصر انقلاب صنعتی از چدن در ساخت کارخانهها اغلب استفاده میشد تا حدودی به خاطر فکر اشتباهی که میکردند و آن این بود که این ساختارها ضدآتش اند. چون به قدر کافی برای تحمل ابزار آلات سنگین مقاوم است. اما در مقابل آتش که معمولاً در این کارخانهها اتفاق میافتد آسیبپذیر است. چدن هم جنین بسیار در ساخت پل برای سیستمهای جدید راه آهن که اغلب نتایج وحشتناکی داشت به کار میرفت.
بعدها هم در خط ریلهای زیر پل استفاده شد که خطرات بسیاری داشت و جان چندین نفر را گرفت. معماری چدن برای چندین قرن استفاده میشد. به خصوص در معماری پیش از مدرن در قرن ۱۸ انگلستان برای اولین بار روشهای تولید جدید چدن به صورت فراوان و ارزان در ساختمانهای بزرگ استفاده شد. یکی از اولین و مهمترین پلهای آهنی در شوپ شایر که تقریباً تمام ساختار آن با چدن ساخته و تنظیم شده بود. کیفیت چدن استفاده شده در پل زیاد بالا نبود و نزدیک به ۸۰ ترک ترد در ساختار آن مشاهده شده است.